Hướng dẫn chi tiết: Cách bố trí tượng ban Tam Bảo trong chùa

Trong chùa Ban Tam Bảo là nơi linh thiêng nhất, nơi thờ phụng các vị Phật theo triết lý sâu sắc của Phật giáo. Việc bố trí tượng ban Tam Bảo không chỉ đơn thuần là một quy trình thờ cúng, mà còn là cách thể hiện triết lý vô thường, nhân quả và con đường giải thoát của Đức Phật. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu cách bố trí tượng ban Tam Bảo trong chùa, đồng thời giải thích ý nghĩa của từng tầng thờ và các tượng Phật được tôn kính.

1. Ban Tam Bảo là gì?

Ban Tam Bảo còn được gọi là Tòa Thượng điện, Đại hùng Bảo điện, hay Phật điện. Đây là nơi thờ ba ngôi báu trong Phật giáo, gồm Phật bảo, Pháp bảo và Tăng bảo. Những tượng Phật được đặt trên các bệ từ thấp đến cao, tượng trưng cho quá trình tu hành và giác ngộ của Đức Phật. Cách bố trí tượng ban Tam Bảo trong chùa cũng thể hiện triết lý sâu sắc của Phật giáo.

• Phật bảo: Đức Phật là người đã tìm ra con đường giải thoát, vượt qua luân hồi và đau khổ, trở thành bậc giác ngộ.
• Pháp bảo: Chân lý mà Đức Phật truyền dạy để giúp chúng sinh thoát khỏi đau khổ.
• Tăng bảo: Các vị tăng ni, là người thực hành Pháp và truyền bá lời dạy của Đức Phật đến chúng sinh.

2. Cách bố trí tượng ban Tam Bảo trong chùa

Trong chính điện của chùa, nơi thờ Phật được sắp xếp theo thứ tự lớp từ cao xuống thấp, mỗi lớp thờ một tầng ý nghĩa khác nhau của triết lý Phật giáo. Dưới đây là cách bố trí cụ thể từng lớp trong ban Tam Bảo.

2.1. Lớp thứ nhất: Thờ “Pháp thân Phật”

Phía trên cùng là lớp thờ “Pháp thân Phật,” thường gồm ba tượng Phật, gọi là bộ tượng Tam Thế Phật. Ba pho tượng này đại diện cho quá khứ, hiện tại và tương lai, thể hiện sự vô tận của dòng chảy thời gian và sự tồn tại của Phật pháp qua ba đời.

• Tượng Phật Thích Ca – Hiện tại thế: Đặt ở giữa, biểu thị cho hiện tại.
• Tượng Phật A Di Đà – Quá khứ thế: Đặt bên trái, biểu thị cho quá khứ.
• Tượng Phật Di Lặc – Vị lai thế: Đặt bên phải, biểu thị cho tương lai.

Tam Thế Phật thường ngồi kiết già, tay kết ấn, tạo nên vẻ trang nghiêm, thể hiện sự bình yên và trí tuệ vượt thời gian của Phật pháp.

2.2. Lớp thứ hai: Thờ “Báo thân Phật”

Lớp thứ hai là nơi thờ “Báo thân Phật”, tượng trưng cho tâm từ bi và trí tuệ của Đức Phật. Hàng tượng này thường là bộ Di Đà Tam Tôn, với tượng Phật A Di Đà ngồi ở giữa, bên trái là tượng Quan Thế Âm Bồ Tát và bên phải là tượng Đại Thế Chí Bồ Tát.

• Phật A Di Đà: Ngồi ở giữa, biểu thị thế giới Tây phương cực lạc, nơi tiếp dẫn những người có công đức.
• Quan Thế Âm Bồ Tát: Đứng bên trái, tay cầm bình tịnh thủy và nhành dương liễu, thể hiện lòng từ bi và nhân ái không phân biệt của ngài.
• Đại Thế Chí Bồ Tát: Đứng bên phải, tay cầm cành hoa sen, biểu trưng cho trí tuệ và sức mạnh của ngài trong việc giúp đỡ chúng sinh vượt qua khổ đau.

Bộ tượng Di Đà Tam Tôn được sắp xếp với ý nghĩa dẫn dắt chúng sinh thoát khỏi luân hồi, đạt đến sự thanh tịnh và giác ngộ.

2.3. Lớp thứ ba: Thờ “Ứng thân Phật”

Lớp thứ ba trong ban Tam Bảo là nơi thờ Ứng thân Phật, bộ tượng là Thích ca liên hoa, gắn với mô hình là nhất Phật và nhị tôn giả bao gồm tượng Đức Thích Ca Mâu Ni, tượng Ma Ha Ca Diếp và tượng A Nan Đà.

• Đức Thích Ca Mâu Ni: Ngồi kết già ở giữa, tay cầm đóa sen, biểu trưng cho sự giác ngộ của ngài.
• Ma Ha Ca Diếp: Đứng bên trái, là đệ tử lớn tuổi nhất của Đức Phật, đại diện cho sự truyền thừa giáo pháp.
• A Nan Đà: Đứng bên phải, là người có trí nhớ siêu việt, đã ghi chép và bảo tồn lời dạy của Đức Phật.

2.4. Lớp thứ tư: Tượng Tuyết Sơn

Tượng Tuyết Sơn mô tả quá trình tu khổ hạnh kéo dài bảy năm của Đức Thích Ca Mâu Ni trước khi tìm ra chân lý. Tượng mang vẻ khắc khổ, với hình dáng gầy guộc, đôi mắt trũng sâu, nhưng thể hiện sự kiên nhẫn, quyết tâm và trí tuệ của Đức Phật.

2.5. Lớp thứ năm: Bộ tượng Hoa Nghiêm Tam Thánh

Lớp thứ năm thờ Hoa Nghiêm Tam Thánh, với tượng Phật Di Lặc ngồi ở giữa và hai Bồ tát đứng hai bên. Các Bồ tát thường là Pháp Hoa Lâm và Đại Diệu Tường, nhưng tùy chùa, tượng có thể khác nhau.

• Phật Di Lặc: Là vị Phật tương lai, sẽ giáng sinh để dẫn dắt chúng sinh.
• Pháp Hoa Lâm Bồ Tát và Đại Diệu Tường Bồ Tát: Thường cầm pháp khí, biểu trưng cho trí tuệ và pháp lực.

2.6. Lớp thứ sáu: Tòa Cửu Long

Tầng dưới cùng là Tòa Cửu Long, nơi thờ Thái tử Tất Đạt Đa khi còn là một chú bé. Hình ảnh này gắn với tích Thích Ca sơ sinh, khi Thái tử chỉ tay lên trời, tay chỉ xuống đất. Xung quanh tượng là chín con rồng, tượng trưng cho sự bảo hộ của thiên nhiên và trời đất đối với Đức Phật trong hành trình tìm kiếm chân lý.

3. Ý nghĩa của việc bố trí tượng ban Tam Bảo trong chùa

Cách bố trí tượng ban Tam Bảo trong chùa không chỉ tuân theo quy tắc thờ cúng, mà còn truyền tải triết lý Phật giáo về sự vô thường, nhân quả và con đường dẫn đến giải thoát. Mỗi tượng Phật mang một biểu trưng riêng, giúp người thờ phụng hiểu rõ hơn về Pháp, về sự giác ngộ, và mục tiêu cuối cùng là thoát khỏi luân hồi.

Trong quá trình thờ cúng và chiêm bái, cách bố trí tượng ban Tam Bảo trong chùa giúp tạo nên không gian thanh tịnh, trang nghiêm và giúp chúng sinh tập trung vào việc tu tập, rèn luyện tâm tính, và hướng đến giác ngộ. Mỗi tầng thờ, từ Pháp thân, Báo thân đến Ứng thân Phật, đều đại diện cho các giai đoạn khác nhau trên con đường tu hành của Phật và đệ tử ngài.

Kết luận

Cách bố trí tượng ban Tam Bảo trong chùa là một phần quan trọng của đời sống tâm linh Phật giáo. Không chỉ mang ý nghĩa về mặt thờ cúng, nó còn là bài học về triết lý Phật pháp và con đường giải thoát. Mỗi lớp thờ, mỗi tượng Phật đều mang trong mình sự tinh tế về ý nghĩa và giáo lý, giúp chúng sinh có thêm niềm tin và động lực để vượt qua mọi khổ đau, đạt đến sự an lạc trong cuộc sống.